Hoe plan ik succesvol mijn successie? Wat elke ondernemer moet weten voor een zorgeloze overdracht
Jouw onderneming is vaak de kern van jouw vermogen. Een overdracht is de kers op de taart van jouw loopbaan. Dit kan een zorgeloos proces zijn, maar evengoed een uitdaging. Frederic Dedeurwaerdere, Partner Vermogens- en successieplanning, lijst op welke drie belangrijke vragen je moet stellen bij een overname en hoe je je kan voorbereiden op de toekomst.
01/ Vindt de overdracht van de onderneming binnen of buiten de familie plaats?
Beide gevallen vragen multidisciplinair advies, maar zijn er ook verschillende valkuilen. “Bij een familiale overdracht is het essentieel dat we rond de tafel zitten met de betrokken familieleden”, vertelt Frederic Dedeurwaerdere. “Die gesprekken kunnen emotioneel zijn, maar zijn er vooral om duidelijke verwachtingen te scheppen. Het is ook een uitgelezen kans om te luisteren naar de familieleden die het bedrijf zullen voortzetten. Hun leeftijd is van belang, maar ook hun competenties en hun visie op het bedrijf. Deze realiteit in kaart brengen is het begin van een overname-traject."
Een voorbeeld: “Stel, je hebt een florerend schrijnwerkersbedrijf. De oprichter en zaakvoerder van het familiebedrijf is sterk economisch en commercieel ingesteld. Daardoor is het bedrijf van een eenmanszaak tot een twintigkoppig team uitgegroeid. Zijn dochter, ook een getalenteerde schrijnwerker, zou op termijn het bedrijf van haar vader willen overnemen. Maar het wordt al snel duidelijk dat ze weinig affiniteit heeft met de commerciële aspecten van het ondernemerschap."
“Op dat moment, liefst tijdig voor de overname, moeten we ons afvragen welke gevolgen dit kan hebben”, verduidelijkt Frederic Dedeurwaerdere. “Wat als de vader ineens wegvalt en er is geen commercieel profiel in de plaats? Is het rendabel en wenselijk om hier een extern profiel voor aan te nemen? Een mogelijke oplossing is dat de dochter in-house wordt opgeleid en zo de nodige skills leert. Zulke tijdige analyses zijn belangrijk.”
02/ Is de onderneming klaar voor de overdracht?
“We brengen ook altijd in kaart of de onderneming klaar is voor de overdracht“, verklaart Frederic Dedeurwaerdere. “Het is hierbij belangrijk om alle informatie op zak te hebben over de staat van de onderneming. Wat zit er allemaal in de onderneming en wat moet er worden overgedragen? Is het enkel de activiteit, gaat het over het handelsfonds of ook over vastgoed dat gelinkt is aan de onderneming? Veel ondernemers hebben niet altijd een duidelijke lijn tussen hun privévermogen en dat van hun onderneming. Maar een externe overnemer is soms niet geïnteresseerd in een deel van wat die onderneming omvat. Evengoed kan zo’n scenario voor uitdagingen zorgen bij een familiale overdracht. Op dat moment is het aan ons team om deze zaken optimaal uit te filteren.”
Een voorbeeld: “We hernemen hetzelfde voorbeeld. De dochter neemt het schrijnwerkersbedrijf over van haar vader, maar de gezinswoning van de ouders zit nog in het bedrijf. In principe kunnen de ouders daar blijven wonen, ook na de overname. Maar wat als er plots onderhoudskosten zijn aan het huis, wie betaalt deze dan? Al deze kosten worden betaald door de vennootschap en zij onderhoudt eigenlijk de gezinswoning. Hoe wordt dit op een juiste manier afgerekend met de broer die niet in het familiebedrijf werkt?"
“Het vastgoed uit de vennootschap halen voor de overdracht is een mogelijke oplossing”, gaat Frederic Dedeurwaerdere verder. “Afhankelijk van het soort vastgoed en de specifieke problematiek en wensen van alle partijen, maken wij een advies op maat.”
03/ Wanneer wordt de onderneming het best overgedragen?
“Uiteraard komt er idealiter een overname wanneer beide partijen er klaar voor zijn”, legt Frederic Dedeurwaerdere uit. “Maar dat is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan. Bij een overname binnen de familie staat de jonge generatie dikwijls te popelen om te starten en veranderingen door te voeren, terwijl de oudere garde vaak al crisissen heeft doorgemaakt en het belang kent van wat behoudsgezindheid.”
“Het beste scenario is daarom de effectieve overname zo snel mogelijk bespreken”, gaat Frederic Dedeurwaerdere verder. “Wanneer de overdrager te lang wacht en de controle niet kan loslaten, is het risico dat de overnemer andere horizonten zal opzoeken. Evengoed treden er problemen op wanneer de overdrager ineens wil overlaten - bijvoorbeeld binnen een tijdsspanne van 6 maanden - en de onderneming daar totaal nog niet klaar voor is. Door tijdig te starten, creëer je perspectief voor de jonge generatie én kan de oude generatie met gemoedsrust de nodige beslissingen maken.”
Een voorbeeld: “Stel dat de dochter de juiste skills wil bijleren, zeker in de competitieve markt van vandaag waar je als zaakvoerder ook theoretische en strategische kennis nodig hebt, dan vergt dat tijd”, gaat Frederic Dedeurwaerdere verder. “Ze kan in dat geval eventueel een traject KMO-management volgen. Maar in de tussentijd moet het bedrijf nog steeds operationeel verdergezet worden. Een overname kan pas succesvol zijn als die timing gerespecteerd wordt, en de overnemer de tijd heeft om zich te vormen.”
Mythes rond vermogens- en successieplanning
“Om aan vermogensplanning te doen, moet je rijk zijn.”
Vermogensplanning wordt nog te vaak geassocieerd met rijkdom en een groot vermogen. Wij zetten geen cijfer op jouw vermogen of de grootte van jouw onderneming. Wij gaan aan de slag met een bepaalde problematiek die geanalyseerd en opgelost moet worden.
“Wanneer ik mijn bedrijf overdraag, moet ik altijd 27% erfbelasting betalen.”
Het is zo dat een deel van jouw vermogen bij overdracht aan 27% belast kan worden, maar niet noodzakelijk het hele bedrag en niet noodzakelijk het bedrijf. Het is vaak dat mythische cijfer dat ondernemers uit schrik acties doet ondernemen die niet nodig zijn. Onze tip is altijd, inventariseer eerst wat je hebt en ga dan over tot de nodige fiscale stappen zoals een schenking etc.
“Een overname vergt minder inspanning als ze binnen de familie gebeurt.”
Een overname is een overname. Bepaalde processen, contracten en regels moeten altijd gevolgd worden. Wij merken dat net de familiale overnames ingewikkeld kunnen zijn. Externe overnames worden vaak objectiever en minder emotioneel behandeld. Wanneer je bijvoorbeeld jouw bedrijf overlaat aan je zoon zal je niet de prijs van de verkoop willen opdrijven. Aan de andere kant moet je nog steeds marktconform handelen, anders zet je je andere kinderen buitenspel.
“Wanneer de overname is gefinaliseerd, heb ik geen zorgen meer.”
Ook na de definitieve overname valt er nog heel wat af te handelen. Jouw vermogen kan nu eenmaal beïnvloed zijn door de voorwaarden van de overname. Met als gevolg dat er heel wat fiscale veranderingen plaatsvinden na deze overstap. In een overnametraject bespreken we deze nazorg op voorhand met onze klanten, zodat er ten alle tijde zicht is op wat ze kunnen verwachten.
Een vermogens- en successieplanning opstellen?
Kom gerust langs voor een kop koffie. Onze experten helpen u graag verder.
Maak een afspraak
